غزال زیاری: حدود ۲۵۰ میلیون سال پیش، فوران‌های آتشفشانی عظیم، تغییرات آب و هوایی فاجعه‌باری را به همراه داشتند که باعث منقرض شدن بین ۸۰ تا ۹۰% گونه‌های زیستی روی کره زمین شد. رویداد انقراض “پرمین-تریاس” یا “مرگ بزرگ” راه را برای دایناسورها برای تسلط بر کره زمین هموار کرد؛ و این اتفاق حتی بدتر از رویداد انقراض “کرتاسه- پالئوژن” بود که حدود ۶۵ میلیون سال قبل، انقراض دایناسورها را به همراه داشت.
امروزه و با کشف فسیل جدیدی که اخیرا در ژورنال Current Biology به آن اشاره شده، دانشمندان به این باور رسیده‌اند که موجودی به نام اینوسترانسویا (Inostrancevia) که ابعادی به اندازه ببر و دندان‌هایی به شکل شمشیر داشته، حدود یازده هزار کیلومتر در سراسر ابرقاره پانگه‌آ سفر کرده و زمانی که به جنوب این ابرقاره رسیده، شکافی را در اکوسیستم پر کرده که پیش از انقراض اینوسترانسویا هم خالی از شکارچیان بود. چرا که گونه‌های جانوری برای به دست آوردن جای پایی در سیاره درحال تغییر، دائما در حال مبارزه بودند.
اینوسترانسویا جزو تیره منقرض‌شده زشت‌سیمایان (گورگونوپسیدیا) و یک شکارچی با دندان‌هایی شبیه به شمشیر بود که ابعادی به اندازه یک ببر داشته و احتمالا پوستش نیز مثل پوست کرگدن یا فیل، ضخیم بوده و بیشتر از پستانداران زنده امروزی، شبیه به خزندگان بوده.
کریستین کامرر، متصدی تحقیقات دیرینه‌شناسی در موزه علوم طبیعی کارولینای شمالی و همکار پژوهشی در موزه فیلد شیکاگو درباره این جانور عجیب گفته:« اینوسترانسویا شبیه به همه پستانداران زنده بوده؛ او و دیگر حیوانات تیره زشت‌سیمایان، نسل مستقیم زنده‌ای ندارند و این گروه از جانوران در رویداد انقراض پرمین- تریاس کاملا منقرض شده‌اند ولی خویشاوندان دوردست پیش پستانداران زشت‌سیما که سینودونت نامیده می‌شدند، از انقراض جان سالم به در برده و در دوره “تریاس” به پستانداران تبدیل شدند.»
بیشتر بخوانید:
کشف فسیل اینوسترانسویا در آفریقای جنوبی
پیش از این، محققان فسیل‌های اینوسترانسویا را تنها در روسیه پیدا کرد بودند ولی فسیلی که در تحقیق اخیر از آن صحبت به میان آمده، حدود ۱۱ کیلومتر دورتر یافت شده. تیمی از محققان به سرپرستی جنیفر بوتا از موسسه Genus که در زمینه دیرینه‌شناسی فعالیت دارد و دانشگاه ویتواترزند در منطقه کارو باسین در آفریقای‌جنوبی که مملو از فسیل است، در بین صخره‌ها به دو دندان غول‌پیکر بین ۲.۷ تا ۴ متری برخورد کردند که قدمتشان به ۲۵۲ تا ۲۵۵ میلیون سال قبل بر می‌گشت.
آنها بعد از بررسی محدوده جغرافیایی و سن دیگر شکارچیان خانواده زشت‌سیمایان روبیدجی (rubidgeine gorgonopsians)که معمولا در این منطقه یافت می‌شدند، دریافتند که این گوشتخواران بومی در این منطقه در اوایل دوران “مرگ بزرگ” منقرض شده‌اند و در دوره‌ای که انقراض دیگر حیوانات آغاز شده بود، این شکارچیان بزرگ هم از بین رفته بودند.
پیا ویلیتی، یکی از محققان و دانشمندان موزه فیلد در این باره گفت:« ما به درستی نمی‌دانستیم که این شکارچیان بزرگ چه زمانی در این منطقه از آفریقا پدیدار شده و چه زمانی منقرض شده‌اند. این اکتشافات، قطعه مهمی از پازلی بود که ما را به پاسخ سوال‌مان می‌رساند؛ چرا که شکارچیان درشت اندام، معمولا بیشتر در خطر انقراض هستند. به همین خاطر دانستن زمان انقراض آنها برای درک دوره “مرگ بزرگ” اهمیت بالایی دارد.»
طبق گفته اعضای این تیم، این یافته‌ها حاکی از آن است که مکان‌های غنی از فسیل در آفریقای‌جنوبی برای درک بهتر فاجعه‌بارترین رویداد تاریخ کره زمین اهمیت زیادی دارند. این تیم در نظر دارد تا به دنبال بقایای زشت‌سیمایان بیشتری در بخش‌های شمالی آفریقا و اروپا بگردد و سوابقی را از زشت‌سیمایانی که ساکن نیمکره شمالی بوده‌اند و به بخش جنوبی پانگه‌آ حرکت کرده‌اند بیابد.
این نگاه به گذشته به منزله هشداری رو به آینده برای ماست؛ چرا که طبق گفته اعضای این تیم تحقیقاتی دوره “مرگ بزرگ” رویدادی تاریخی است که شباهت بسیار زیادی با بحران کنونی زیست‌محیطی کره زمین دارد.
منبع: Popsci
