یک استاد دانشگاه گفت: در توسعه گردشگری نه تنها خود گردشگری باید پایدار باشد، بلکه به طور گسترده‌ای باید به خط‌مشی‌ها و هدف‌های وسیع‌تر توسعه پایدار نیز کمک کند.
به گزارش ایسنا، مریم صداقت در یادداشتی به تبیین توسعه پایدار گردشگری در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت و گفت: «در برخی کشورها، گردشگری راه اصلی و چه بسا تنها راه توسعه به شمار می رود. نقش اصلی گردشگری، کمک به توسعه وسیع‌تر اقتصادی و اجتماعی است؛ بنابراین باید توسعهِ گردشگری را دستیابی به توسعه از طریق گردشگری دانست؛ بدین معنی که نه تنها خود گردشگری باید پایدار باشد، بلکه به طور گسترده‌ای باید به خط‌مشی‌ها و هدف‌های وسیع‌تر توسعه پایدار نیز کمک کند.
در این راستا به علوم به ویژه علوم انسانی که مبتنی بر فرهنگ اسلامی ایرانی است، نیاز می‌باشد چرا که در این برهه تاریخی بر همگان روشن شده است که بخشی از علوم انسانی موجود، ریشه در ارزش‌های غربی داشته و رابطه منطقی میان علوم انسانی رایج و ارزش‌های ایمانی پذیرفته شده از سوی مردم مسلمان ایران‌زمین، آن‌چنان که باید و شاید برقرار نیست. راهکار، تولید علوم انسانی متناسب با فرهنگ و اعتقادات اسلامی و ایرانی است که می‌تواند تعارضات میان باورهای اجتماعی و نظریه‌های رایج در حوزه‌های مختلف علوم انسانی را مرتفع کند. انجام این مهم بدون در دست داشتن چارچوبی که مسیر حرکت را نشان دهد، میسر و ممکن نخواهد بود.
این چارچوب، تحت عنوان الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت معرفی و شناخته شده است و قاعدتاً هر گونه حرکت علمی جهت تولید علوم انسانی متناسب با فرهنگ و اعتقادات اسلامی و ایرانی باید در جهت تحقق آن صورت پذیرد که علم گردشگری و توسعه پایدار آن نیز از این امر مستثنا نیست.
در بخش افق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آمده است که ایران به پیشتاز در تولید علوم انسانی اسلامی و فرهنگ متعالی در سطح بین‌المللی تبدیل شده و در میان پنج کشور پیشرفته جهان در تولید اندیشه، علم و فناوری جای گرفته و از اقتصادی دانش‌بنیان، خود اتکا و مبتنی بر عقلانیت و معنویت اسلامی برخوردار و دارای یکی از ده اقتصاد بزرگ دنیا است. تا آن زمان، سلامت محیط‌زیست و پایداری منابع طبیعی، آب، انرژی و امنیت غذایی با حداقل نابرابری فضایی در کشور فراهم شده، کشف منابع جدید، خلق مزیت‌ها و فرصت‌های جدید و وفور نعمت برای همگان با رعایت عدالت بین نسلی حاصل شده است. فقر، فساد و تبعیض در کشور ریشه‌کن گردیده و تکافل عمومی و تأمین اجتماعی جامع و فراگیر و دسترسی آسان و همگانی به نظام قضایی عادلانه تأمین شده است که تمامی این موارد با توسعه پایدار گردشگری هم‌راستا و نشان دهنده یک الزام مهم برای تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در حوزه گردشگری، یعنی توسعه پایدار گردشگری می‌باشد.
گردشگریی می‌تواند به تحقق این الگو کمک کند که برخاسته از مفاهیم اسلامی و آموزه‌های قرآنی باشند. بنابراین مفهوم‌شناسی توسعه پایدار گردشگری در آموزه‌های قرآنی و گردشگری دینی به منزله دو الزام خاص در زمینه تحقق الگوی گردشگری مطرح می‌شود. در این راستا پژوهش به انجام رسیده تحت عنوان «مدل توسعه پایدار گردشگری در جهت تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» دراین پژوهش مطالعه روند توسعه گردشگری کشورها را نشان می‌دهد که برای دستیابی به پیشرفت و توسعه در کشورهای توسعه یافته، مکانیزم خاصی که مبتنی بر اصول بنیادین آن جوامع می‌باشد، تعریف شده است.
از این رو طبیعی است که آن روندها نمی‌توانند برای سایر کشورها از جمله کشور ما به عنوان الگو مورد استفاده قرار گیرند. بر این اساس، مطرح کردن توسعه پایدار گردشگری در قالب الگوهایی نظیر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، می‌تواند یکی از راهکارهای تحقق توسعه همه جانبه گردشگری باشد. هدف تحقیق حاضر ارائه مدل توسعه پایدار گردشگری در جهت تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است.
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش روش تحقیق تلفیقی از نوع طرح اکتشافی بوده است. شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری با اسنادکاوی و مصاحبه با خبرگان صنعت گردشگری با استفاده از روش “داده‌بنیاد” و شاخص‌های تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از الگوی پایه پیشرفت اسلامی ایرانی با استفاده از روش “تحلیل مضمون” استخراج و مدل توسعه پایدار گردشگری در جهت تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پیشنهاد شده است. در این مدل عوامل علّی توسعه پایدار گردشگری (نگرانیهای زیست‌محیطی ایران، اهمیت اثرات گردشگری و جنبه ژئوپلیتیک ایران)، عوامل محوری (پایداری منابع گردشگری، آینده‌نگری در حفظ منابع گردشگری و عدالت و برابری در استفاده از منابع گردشگری)، عوامل زمینه‌ای (مشارکت و انسجام ذی‌نفعان گردشگری، فرهنگ‌سازی نسبت به گردشگری و آموزش و پژوهش گردشگری)، عوامل مداخله‌گر (حس مکان گردشگری، مدیریت مالی گردشگری، ایمنی و امنیت در گردشگری، علم و فناوریهای نوین گردشگری و حکمروایی خوب در گردشگری)، عوامل راهبردی (خط‌مشی‌گذاری و برنامه‌ریزی گردشگری، بازاریابی گردشگری، مدیریت زیست‌محیطی منابع کشور، مدیریت حمل و نقل گردشگری، مدیریت منابع گردشگری، مدیریت کیفیت جامع گردشگری و ارزیابی و نظارت پایداری گردشگری) و عوامل پیامدی (غنای فرهنگی ایران اسلامی، حفاظت از منابع گردشگری، رضایت گردشگران و رفاه و کیفیت زندگی) با پیشرفت اجتماعی، پیشرفت علمی و فناوری، پیشرفت فرهنگی و دینی، پیشرفت اقتصادی و پیشرفت سیاسی و امنیتی در راستای تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در یک چارچوب فرآیندی، هم پیوند شده‌اند.
همچنین با استفاده از مدل معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تائیدی مدل توسعه پایدار گردشگری در جهت تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از نظر خبرگان صنعت گردشگری با پرسشنامه آزمون شد.
در مجموع تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد توسعه پایدار گردشگری، تنها راه ممکن نیست، اما یکی از راه‌های خوب برای پیشرفت کشور در چارچوب الگوی اسلامی ایرانی است، لذا بر توسعه پایدار گردشگری به منزله محملی برای صدور فرهنگ اسلامی ایرانی (با تکیه بر سرمایه‌های تاریخی، تمدنی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران)، تقویت اقتصاد درون‌زا (با معرفی جایگزینی برای نفت، توسعه اشتغال بومی و جست‌وجوی راهکارهای جدید برای مقابله با تحریم‌های بین‌المللی)، عدالت سرزمینی (با تکیه بر بهره‌مندی مناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی) و حفظ محیط‌زیست (با تکیه بر سرمایه‌های ماندگار منابع طبیعی کشور و جست‌وجوی راهکارهای جدید برای مقابله با بحران آب) تأکید می‌شود.
همچنین با توجه به اینکه تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در این تحقیق بیشترین تأثیر را بر پیشرفت فرهنگی و دینی و پیشرفت علمی و فناوری دارد، توسعه پایدار گردشگری جمهوری اسلامی ایران از جنس توسعه پایدار دانش‌بنیان و دین‌محور است.»
انتهای پیام
منبع: ایسنا
