یک استاد دانشگاه گفت: رویکرد بومی به سرمایه اجتماعی مبتنی بر تحلیل اندیشه‌های امام خمینی (ره) و رهبری انقلاب اسلامی و تلاش برای کاربردی کردن این اندیشه‌ها در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اهمیت دارد.
به گزارش ایسنا، محسن ردادی در یادداشتی به تبیین عدالت در اندیشه‌های امامین انقلاب و کاربست آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت و گفت: «در اندیشه سیاسی امامین انقلاب اسلامی نگاه ویژه‌ای به مردم و عدالت وجود دارد. از سویی موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان یکی از چالش‌های حکمرانی، محل بحث‌های نظری گسترده در سطوح تحلیل متفاوت است که در سند الگو هم به آن پرداخته شده است.
از سوی دیگر، در جای جای سند الگو به عدالتی اشاره شده است که هم از شئون و مقدمات وجود و هم محور زندگانی انسان است بصورتی که بدون آن، آدمیان معنای زندگی را در درک نمی‌کنند و جامعه نیز جز با قیام به قسط و گسترش آن قوام پیدا نمی‌کند به علاوه عدالت و قسط، عدالت‌خواهی و قسط طلبی شانی از شئون فطری انسان است که بدون آن انسانیت انسان معنا پیدا نمی‌کند و آدمی که دارای عقل سلیم است به سوی عدل و داد در حرکت است.
عدل و داد نه تنها عامل رشد، توسعه، رفاه و امنیت در جامعه که عامل وحدت و یکپارچگی جامعه نیز هست. عدالت و داد در وجود انسان استقامت و اعتدال می آفریند و در جامعه بشری نیز اعتدال، استحقاق، فضیلت و استقلال را به بار می¬آورد.
در این راستا، با هدف بررسی مولفه‌های سرمایه اجتماعیِ عدالت‌محور در اندیشه امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی و کاربست آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پژوهشی به انجام رسیده است با طرح این سؤال که عناصر و مؤلفه‌های اجتماعی عدالت‌محور در اندیشه‌های امام خمینی (ره) و آیت‌الله خامنه‌ای چیست؟ و کاربست آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دارای چه ملاحظاتی است؟ به دنبال کاربردی کردن این اندیشه اجتماعی، به این جمع‌بندی می‌رسد که سرمایه اجتماعی دارای چهار مؤلفه و عنصر شامل: شبکه‌های ارتباطی، هنجارهای متقابل، مشارکت و اعتماد است.
بخش عمده‌ای از این پژوهش به یافتن مضامین مرتبط با این چهار عنصر در اندیشه امامین انقلاب اسلامی اختصاص داده شده است.
روش تحلیل مضمونی (Thematic Analysis) یک روش کیفی است که در این پژوهش به خدمت گرفته شده است. علاوه بر استخراج مضامین مرتبط با سرمایه اجتماعی به مضمون‌های مرتبط با عدالت نیز در اندیشه‌ی رهبران انقلاب اسلامی‌توجه شده است. با تلفیق مضامین مربوط به سرمایه اجتماعی و مضامین مربوط به عدالت که همگی از اندیشه رهبری انقلاب اسلامی استخراج شده‌اند، برخی از راهبردها و ملاحظات به دست آمده که در سند الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت استفاده شده است و چارچوبی برای تولید سرمایه اجتماعی عدالت‌محور به شمار می‌رود.
مهم‌ترین دستاورد نظری این پژوهش، نگاه نقادانه به سرمایه اجتماعی است که تعارض به القوه سرمایه اجتماعی با عدالت را گوشزد می‌کند. در حوزه کاربردی این رساله توانسته است ملاحظاتی را از نگاه رهبران انقلاب اسلامی استخراج کند که به عدالت‌محور شدن سرمایه اجتماعی یاری می‌رساند.
چهار راهبرد اصلی استخراج شده عبارت‌اند از:
لزوم تقویت شبکه‌های ارتباطی بزرگ‌تر (مانند امت و ملت) تضعیف خرده شبکه‌های ارتباطی انحصارگرایانه (مانند شبکه قومیت یا اشرافیت)
تقویت همیاری و احساس تعاون و تضعیف روحیه خودمدارانه و احساس منفعت‌جویی شخصی
تقویت حضور حاکمیتی و مؤثر مردم در سیاست و واگذاری همه عرصه‌های اقتصاد به مردم
مبارزه با فساد برای حفظ اعتماد مردم.
تمایز این پژوهش که به عنوان رساله دکتری ارائه شده، از نوشته‌های پیشین در رویکرد بومی به سرمایه اجتماعی به همراه نقد آن، تحلیل اندیشه‌های امام خمینی (ره) و رهبری انقلاب اسلامی و تلاش برای کاربردی کردن این اندیشه‌ها در اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آشکار می‌گردد. یک نوآوری مهم این پژوهش به کار بردن روش تحلیل مضمونی است که به خصوص در پژوهش‌های علوم سیاسی در ایران ناشناخته است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
